تجزيه و تحليل عملكرد مهارتي و فقر مهارتي عارض شده بر عملكرد مسابقه اي ورزشكاران
حرفه اي كاراته

مقدمه: مشكلي بزرگ با ابعادي بزرگ با نام فقر مهارتي بر ورزشكاران حرفه اي كاراته، سايه افكنده است كه روز به روز به علت
عدم آسيب شناسي و ارائه راهكارهاي برون رفت، دامنه گسترده تري را در عملكرد مهارتي رقابت كنندگان در مسابق ه ها ي سطح
بالا و بين المللي از خود نشان مي دهد. انتخاب و استفاده مكرر از آسان ترين، كم ارزش ترين و كمترين تعداد از جمع حداكثري
مهارت هاي تكنيكي مجاز و قابل اجرا در مسابقه، از جانب ورزشكار را مي توان يكي از تعاريف فقر مهارتي عارض شده قلمداد
نمود. اين فقر مهارتي باعث شده است كه هر بار از زيبايي ها، پويايي و هيجان رقابتهاي ورزشي كاراته كاسته شده و ما كمتر
شاهد ساخت لحظه هاي به ياد ماندني از جانب ورزشكاران نخبه و با استعداد در مسابقه ها باشيم.
روش تحقيق: اين پژوهش از نوع تحقيقات تجربي و هدفمند بوده است كه جامعه آماري اين تحقيق را حدود 50 نفر از قهرمانان
بزرگسال تيم هاي ملي كاراته ايران حاضر در مسابقه هاي انتخابي درون اردويي در سال 1386 تهران تشكيل دادند. رقابت ها به
صورت رسمي و با حساسيت بالا براي راهيابي به مرحله بعدي، به صورت انفرادي و دوره اي در هفت وزن برگزار گرديد. در هر
وزن در حدود 7 نفر شركت داشته و در مجموع بيش از 40 مسابقه طبق قوانين فدراسيون جهاني كاراته انجام شد. با در نظر
گرفتن قوانين داوري براي مبارزه (كوميته)، ورزشكاران مجاز به اجراي بيش از 30 مهارت حركتي ساده و پيچيده در اشكال و
انواع مختلف براي كسب امتياز در مسابقه مي باشند. در اين ميان براي هر چه زيباتر و مهيج تر شدن رقابت ها و همچنين ترغيب
بازيكنان به اجراي مهارت هاي سخت و پيچيده تر مانند جودان گري ها، امتياز كامل و بيشتري در نظر گرفته شده است. اما
براحتي مي توان با يك مشاهده عيني و غربالگري عملكرد مهارتي مجموع همه بازيكنان حاضر در اكثر رقابتهاي سطح بالا و بين
المللي به اين نتيجه رسيد كه ورزشكاران با استعداد كاراته روز به روز، خواسته يا ناخواسته، دانسته يا ندانسته و بدلايل زير به
سمت فقر مهارتي سوق داده شده اند:
-1 كمتر از انگشتان يك دست در طول مسابقات، شاهد اجراي موفقيت آميز مهارت هاي زيبا و باارزشي مانند جودان گري ها
(ضربات لگد به سر حريف) و يا چودان گري ها (ضربه لگد به قسمت مياني بدن) هستيم.
-2 در حدود 90 ٪ از مجموع امتيازها، بوسيله ضربات دست كسب مي شود. كه در اين ميان سهم ضربه هاي دست به سر حريف
(جودان زوكي ها) خيلي بيشتر از سهم ضربات دست به وسط بدن (چودان زوكي) مي باشد.
-3 بيش از 50 ٪ از ضربات جودان زوكي ها نيز اغلب بدون كنترل با برخورد سنگين و اخطار مواجه مي شود.
مجموعه مقالات اولين همايش ملي علم و كاراته ، اول تا سوم آبان 1390 دانشگاه تبريز
-4 در اكثر رقابت ها اختلاف امتيازها بين دو رقيب در پايان هر مسابقه به عدد 5 الي 8 نمي رسد و بازيكنان بطور معمول با امتياز
پايين، نزديك بهم و به دشواري از سد يكديگر عبور مي نمايند.
-5 در طول رقابت ها، بندرت شاهد خلاقيت هاي فردي و ارائه مهارت هاي بديع و نوظهور از جانب ورزشكاران حرفه اي
مي باشيم و در عوض شاهد فلات عملكرد و كاهش تنوع مهارتي و ظرفيت اجرا و كاهش طول زمان قهرماني آنان هستيم.
-6 بوضوح شاهد افزايش چشمگير حركات اضافي، بي ثمر و تهي و همچنين افزايش شديد نيازهاي فيزيولوژيكي و بهم خوردن
غير قابل كنترل هموستاز (تعادل حياتي بدن) ورزشكاران مي باشيم.
-7 شاهد تفكرهاي تكنيكي و تاكتيكي خيلي محدود، ساده و قابل پيش بيني و همچنين كم آگاهي و نبود استفاده مناسب
ورزشكاران از توانايي هاي روانشناختي چون مديريت هاي زمان، مسابقه، انرژي، رفتار، استرس و اضطراب هستيم.
با در نظر گرفتن موارد فوق سئوالهاي زيادي مانند زير مطرح مي شود:
• ماهيت اين فقر مهارتي عارض شده چيست؟ منشاء و علل بروز آن چه مي باشند؟
• راهكارهاي پيشنهادي و عملي براي جلوگيري و يا حل اين مشكل جدي چه مي باشند؟
* با مطرح و توضيح تعدادي از عوامل مهم بروز فقر مهارتي، سعي مي شود بطور خلاصه و همزمان به سئوالهاي فوق بپردازيم:
-1 يادگيري نامناسب الگوهاي حركتي و مهارت هاي تكنيكي دستكاري شده بنيادي و يا ناآگاهي و درك غيرصحيح از پايه هاي
بيومكانيكي در اجراي مهارت ها.
-2 نبود برنامه ريزي مناسب براي انتقال مهارت هاي تكنيكي به تاكتيك هاي فردي و توسعه هوش تاكتيكي ورزشكاران.
-3 نبود ارزيابي و غربالگري مهارتي هوشمندانه براي هدف گزيني و تدوين اهداف مهارتي فردي.
-4 عدم فردي سازي تمرينات، با در نظر گرفتن ويژگي ها و تفاوت هاي فردي و خصوصيات ورزش رقابتي كاراته.
-5 عدم توجه كافي و لازم به استفاده از روش هاي مشابه سازي مهارت هاي مسابقه، با در نظر گرفتن شرايط حاكم بر مسابقه
به عنوان نقطه مرجع در تمرينات.
-6 نبود تحليلي مناسب از نيازها، قابليت ها و توانايي هاي مورد نياز ورزشكاران.
-7 آمادگي جسماني و فيزيولوژيكي ناكافي و يا نادرست.
-8 ناتواني در شكست سدهاي رواني، جهت ايجاد خودباوري تكنيكي و تاكتيكي و توسعه سطح موفقيت آميز عملكرد مهارتي.
-9 ناتواني در تنظيم و ايجاد تعاملي مناسب بين متغيرهاي تمريني.
-10 نبود محرك هاي تمريني متنوع و مناسب كه شامل تمرين هاي ماهيتي- كاربردي ويژه اي بوده كه به منظور خاص براي
ورزشكار در نظر گرفته مي شود.
-11 نبود توجه كافي به عناصر، عوامل و توانايي هاي روانشناختي ورزشكاران حرفه اي كاراته.
مجموعه مقالات اولين همايش ملي علم و كاراته ، اول تا سوم آبان 1390 دانشگاه تبريز
-12 نبود توسعه اي مناسب در دانش نظري ورزشكاران.
-13 وجود محدوديتهاي محيطي، عوامل رواني و همچنين حريفان تمريني و تجهيزات و لوازم نامناسب.
پيشنهادات:
در ورزش اندازه گريز كاراته با اتخاذ يك رويكرد مسابقه اي مربيگري و با تدوين مناسب برنامه زمانبندي تمريني و همچنين
استفاده هدفمند و متنوع از تمرين هاي ماهيتي- كاربردي در قالب تمرين هاي مهارتي، مي توان هر ورزشكار را به صورت فردي
به سمت حداكثر آستانه و سقف ژنتيكي و ظرفيت عملكرديش در خصوص هر مهارت هدايت نمود. و بطور همزمان زمينه را
براي توسعه توانايي هاي فيزيولوژيكي، روانشناختي و قابليت هاي زيست حركتي غالب در قالب تمرين هاي مهارتي فراهم
آورد. زيرا افزايش عملكرد ورزشي و مهارتي نتيجه ميزان غلبه ورزشكار بر محرك ها، پيچيدگي ها و محدوديت هاي تمريني
مي باشد.
منابع
-1 ايشتوانفي، چابا/ 1382 / اصول تئوريك و متدولوژيك علم تمرين/فرهاد هژير/ دانش نگار/تهران.
-2 بومپا، تئودور/ 1387 / علم تمرين/ دكتر محمد رضا كردي/ انتشارات سمت/تهران.
-3 بلوم فيلد، جي و آكلند،تي آر/ 1382 / بيومكانيك و آناتومي كاربردي در ورزش/ ترجمه سعيد ارشم/ انتشارات فردانش پژوهان/ تهران
-4 بومپا، تئودور/ 1380 / اصول و روش شناسي تمرين (از كودكي تا قهرماني) / ترجمه خسرو ابراهيم و هاجر دشتي/ انتشارات فردانش پژوهان/ تهران
-5 مك گينيس، پيترام/ 1384 / بيومكانيك ورزش و تمرين/ ترجمه ژاله معماري/ انتشارات چكامه/ تهرانحسن سلام پور
مربي و محقق علمي كاراته