مقايسه شاخص هاي روان شناختي استعداديابي در كاراته

مقدمه: موفقيت و يا شكست در ميادين ورزشي بستگي به عوامل زيادي دارد. يكي از عواملي كه نم يتوان آن را خارج از
چارچوب ويژگي هاي شخصيتي قرار داد، هويت جنسي مي باشد كه بازتاب احساس مردانگي يا زنانگي فرد است. تحقيقات متنوع
و مختلف نشان دادند كه بيشتر جنب ههاي زنانگي و مردانگي در حقيقت اكتسابي هستند.( 1) حضور در ميادين ورزشي يكي ديگر
از جنجالي ترين محيط هاي مؤثر در نقش يابي جنسيتي است و امروزه بحث اساسي در ورزش هاي مختلف اين است كه آيا
جنگجويي و رقابت طلبي و خشن بودن و ... كه از آن ها (مرد) تداعي م يشود و يا خصوصياتي مانند ظرافت و طبع لطيف بودن و
... كه از آن ها (زن) و (زنانگي) استنباط مي شود، ويژگي هاي مطلق و ماندگار مرتبط با جنسيت هستند و يا چنين نيست و هر
كسي چه مرد و چه زن مي تواند داراي اين چنين خصوصياتي باشد يا نباشد!( 3). در كاراته همانند اغلب ورزش ها شاخصه هايي كه
بيشتر مورد توجه قرار مي گيرند عبارتند از رقابت پذيري، استقامت، حس تهاجم و . . . ارزش هايي كه به طور معمول در
ن هاي غير رزمي مرد محور م يباشند. بعلاوه از ديدگاه تاريخي به دست آوردن اين قابلي تها براي يك زن غير زنانه تلقي مي Ĥ سازم
شود. كاراته نقش مهمي را در روند مردانه شدن يك اجتماع ايفا م يكند كه در آن يك پسر به مرد تبديل مي شود. كليشه معروفي
وجود دارد كه م يگويد فوتبال و كاراته ورزشي كاملاً مردانه است.( 4) دختراني كه ورزش هاي سنتي مردانه را بازي مي كنند اغلب
ضعيف و كم » يا « زنانه » خوانده مي شوند، حال آنكه پسران كه ورزش هاي سنتي زنانه را بازي مي كنند اغلب « خشن » يا « مردانه »
خطاب مي شوند.( 5) يك مطالعه مقدماتي در يك ورزش تماسي صورت گرفت كه ورزش تماسي مورد آزمون در اين « رو
30 دقيقه مصاحبه شد. بطور تعجب - مطالعه، راگبي بود. با پنج بازيكن راگبي زن در جنوب غربي آنتاريو در كانادا به مدت 90
آوري، ورزشكاران زن تعاريف مجزايي از ورزش و بازي، بازي كردن داشتند و اولين موانع را بعنوان انگيزه جهت ادامه دادن بازي
راگبي دريافت داشتند. اين زنان با هنجارهاي اجتماعي، كه به آن ها اجازه شركت در ورزش تماسي، قلمرو يك مرد، را نمي دهد،
مي جنگند( 9). هوئيس و همكاران ( 2008 ) ادراك ورزشكاران دختر را نسبت به هويت ورزشي مورد بررسي قرار دادند. بر اساس
يافته هاي آنان، دختران ورزشكار شركت كننده در ورزش هاي رقابتي افرادي با هويت مردانه در نظر گرفته شدند.( 8) لئونارد 1
2008 ) در مقاله زنان و مردان در ورزش هاي غير سنتي (امروزي) بيان كرد: دختراني كه در ورزش هاي سنتي مردانه بازي مي كنند )
اغلب مردانه يا خشن اند، در حاليكه پسراني كه در ورزش هاي زنانه سنتي شركت مي كنند اغلب دخترانه و ضعيف و كم رو
خطاب مي شوند.( 8). لذا با توجه به اهميت آشنايي مربيان و مشاوران ورزشي و كميت ههاي استعداديابي كشور با ويژگي ها و
صفات شخصيتي و تأثير آن در انتخاب رشته ورزشي مناسب، در اين پژوهش برآنيم تا به مقايسه صفات زنانگي و مردانگي در
ورزشكاران زن و مرد رشته ورزشي كاراته بپردازيم.
1- leonard
مجموعه مقالات اولين همايش ملي علم و كاراته ، اول تا سوم آبان 1390 دانشگاه تبريز
روش تحقيق: اين پژوهش به روش توصيفي از نوع همبستگي و كاربردي مي باشد. جامعه آماري تمام ورزشكاران زن و مرد رشته
ورزشي كاراته 16 سال به بالايي است كه حداقل يك بار در مسابقات استاني شركت نموده اند. تعداد 90 نفر زن و مرد به روش
تصادفي خوشه اي با استفاده از فرمول كوكران انتخاب شدند. با توجه به اهداف پژوهش و ماهيت آن از پرسشنامه زنانگي –
مردانگي آيزنك كه شامل 31 سوال مي باشد، استفاده شد. اعتبار و پايابي اين پرسشنامه از طريق آزمون - باز آزمون با ضريب
0 به دست آمده است. براي توصيف اطلاعات جمع آوري شده از آمار / 0 و زنانگي 82 / 0 و ضمناً پايايي مردانگي 80 / پايايي 81
0 استفاده / جهت تاييد يا رد فرض با آلفاي 05 ، t‐student وanova توصيفي و براي تجزيه و تحليل هاي آماري از آزمو نهاي
شد.
يافته هاي تحقيق:
(n= و مردان كاراته كا ( 45 (n= جدول 1 . داده هاي توصيفي صفات مردانگي و زنانگي بين زنان ( 45
مستقل براي مقايسه نمره هاي صفات مردانگي و زنانگي بين زنان و مردان كاراته كا t جدول 2. آزمون
سطح معني داري t جنسيت درجه آزادي آزمون لوين براي برابري واريانسها آماره
مردانگي و زنانگي
88
0/069 1/ سطح معني داري 8 F
0/069 1/8 0/16 1/9
17 كه طبق معيار / 18 و مردان كاراته 17 / طبق اطلاعات جدول ( 1و 2) ميانگين صفات مردانگي و زنانگي در بين زنان كاراته 11
به دست آمده است. نتيجه مي شود كه تفاوت دو گروه به سمت مردانگي است و معني دار p=0/ با سطح معني داري 069 t =1/8
نيست يعني بين صفات مردانگي و زنانگي مردان و زنان كاراته تفاوتي وجود ندارد.
بحث و نتيجه گيري: نتايج پژوهش حاضر نشان مي دهد كه ميزان صفات مردانگي ورزشكاران زن و مرد در رشته ورزشي كاراته
بيشتر است. يا به عبارت ديگر مي توان گفت كه زنان و مرداني كه در ورزش هايي كه از ديد جامعه مردانه انگاشته مي شوند
شركت مي كنند داراي صفات مردانه مي باشند. اين نتايج با يافته هاي اسكرودر و همكارش ( 1999 )، ميلر و لوي ( 1999 )، هالند
وآندره ( 1995 ) و لئونارد( 2008 ) كه معتقدند، دختراني كه در ورز شهاي سنتي مردانه بازي مي كنند اغلب مردانه يا خشن اند.
وهوئيس و همكاران ( 2008 ) اذعان كرده اند؛ دختران ورزشكار شركت كننده در ورز شهاي رقابتي افرادي با هويت مردانه در نظر
جنسيت مشاركت كنندگان ميانگين انحراف معيار
2/7 18/ مردانگي و زنانگي زنان كاراته 11
2/06 17/ مردان كاراته 17
مجموعه مقالات اولين همايش ملي علم و كاراته ، اول تا سوم آبان 1390 دانشگاه تبريز
گرفته شدند، همسويي دارد اما نتايج تحقيق با يافته هاي فالو ( 2006 ) كه زنان را با وجود مشاركت در ورزش هاي خشن همچنان
زنانه مي داند، و همچنين با يافته هاي خمسه( 1383 ) و ظهره وند( 1383 ) كه متعتقدند تفاوت بين طرحواره هاي ذهني زنانه و مردانه
در اين گروه معنادار است، مغايرت دارد. در مجموع، مي توان نتيجه گرفت كه شخصيت غير از آنچه كه مورد بحث وبررسي قرار
گرفت، مي تواند تحت عواملي همچون محيط(محيط خانواده، ورزش، جامعه، مدرسه ونوع ماهيت ورزش و . . .) وراثت، جنسيت
و . . . قرار گيرد. همانطوري كه گوردون آلپورت ( 1967 ) اعتقاد دارد؛ شخصيت همواره در حال تغيير و مركب از جسم و ذهن
است و تمامي رفتارها و افكارها را تعيين مي كند. ( 7و 10 ) در پايان پيشنهاد مي شود مربيان و مشاوران ورزشي و خانواده ها، همواره
ويژگي هاي شخصيتي (زنانگي - مردانگي) را به عنوان يك سازه مهم رواني – اجتماعي مورد توجه قرار داده و در فرايند هدايت
استعدادهاي ورزشي آن را مد نظر قرار دهند. هم چنين در فرايند استعداديابي افرادي كه بيشترين امتياز صفات زنانگي و مردانگي
را كسب مي نمايند بهتر است به سمت رشته ورزشي كاراته بدون در نظر گرفتن جنسيت آنان هدايت شوند.
منابع
دانشگاه شهيد چمران اهواز، دانشكده روانشناسي .« جنسيت: مرد يا زن بودن از جنبه هاي مهم و سرنوشت ساز هويت و خود » .( 1.بذرافكن، حسام. ( 1388
صنعتي سازماني.
. ترجمه؛ آرش رستگارزاده و عباس نراقي، ( 1388 ). ماهنامه اطلاعات حكمت و معرفت. شماره 41 .« فوتبال ملي ». 2.دوك، ويك و كرولي، ليز
. روزنامه ابتكار، ايران سلامت، شماره 123 .« بررسي علل گرايش دختران به رفتارهاي مردانه » ( 3.معتمدي، سيد هادي،( 1388
. شماره 26 .« روانشناسي شخصيت » ، 4.مجله رشد، ( 1389 ) جامعه و علوم اجتماعي، روانشناسي
5.Brooke Leonard;( 2008). Men and Women in Non – Traditional sports. School of Education, ACU National.
پايان نامه .« مقايسه خود پنداره بدني و برخي از ويژگي هاي شخصيتي دختران ورزشكار در ورزش هاي تماسي و غير تماسي » .( 6.آزادي، آزاده. ( 1387
كارشناسي ارشد، دانشگاه تهران.
.« مقايسه ويژگي هاي شخصيتي ورزشكاران كوهنوردي با ورزشكاران رشته هاي منتخب انفرادي و گروه ياستان آذربايجان شرقي » .( 7.ناصري، حميد( 1387
پايان نامه كارشناسي ارشد، دانشگاه آزاد اسلامي كرج.
پايان نامه .« مقايسه نقش جنسيتي (زنانگي و مردانگي) و رضايت از جنس در فوتساليست ها و واليباليست هاي ماهر و مبتدي ».( 8.خالقي، مريم.( 1389
كارشناسي ارشد، دانشگاه آزاد مشهد.
9.Follo, G. (2006). Women in contact sport: Starting to hear their voice. American Sociological Association,
Quebec, Canada.
تبريز. جامعه پژوه. دانيال. « رويكرد نوين در ارزيابي شخصيت » .( 10 .گروسي فرشي، ميرتقي.( دكتر محمد تقي اقدسي 1، دكتر معصومه شجاعي 2، ليلا زماني 3
1.دانشيار دانشگاه تبريز ، 2. دانشيار دانشگاه الزهرا، 3. كارشناس ارشد تربيت بدني1380